​Over deze serie artikelen

Als je wilt weten wat beeldhouwen in steen betekent, volg dan deze blog. Ik vertel hier alles wat ik ook in mijn cursussen beeldhouwen aan de orde komt. Daarmee wil ik niet zeggen dat dit de beste manier is om te leren beeldhouwen. Beter is natuurlijk om ook tenminste een paar cursussen bij een beeldhouwer die bij jou past te volgen.
Dat kan b.v. bij ons in de Beeldhouwtuin in Winschoten. We geven doorlopende cursussen (elke week een middag of avond beeldhouwen) en workshops overdag.

Abonneer je op deze blog, dan krijg je bij elke nieuwe post een mailtje met de titel en link naar de post.

Als eerste leg ik uit wat je als je begint met zelf beeldhouwen zoal tegenkomt. Ik doe aanbevelingen wat wel en wat niet te doen om ook plezier aan beeldhouwen te kunnen hebben. Want dat staat voorop: plezier hebben in het beeldhouwen en jezelf verbazen wat er uit je handen komt.

In de serie “zelf beeldhouwen” behandel ik:

Inleiding

Wat is er nu zo moeilijk?
Velen hebben de angst “wat weg is is weg”. Je kunt er niet weer wat aanplakken zoals bij boetseren. Ook zijn we geneigd lijnen op de steen te zetten en daarlangs te werken. Dat levert vaak een “tekening op de steen” op en geen ruimtelijke vorm. Beeldhouwen vergt echt een andere manier van kijken. En dat heeft tijd en oefening nodig. Zie het volgende artikel: Inleiding beeldhouwen.

Oefenen

• Als je ervaren hebt dat het toch lastiger is als gedacht: zie de inleiding over oefenen. Daarin leg ik uit wat de leukste manier is om te oefenen en tegelijk toch mooie dingen te maken.
  Ben je wat verder en jeb je meer ervaring, dan kun je de posts over vormen gebruiken om verder te oefenen.
• Ik maak uit de ervaring van mijn cursisten van de beste oefeningen een post.
  De eerste uit deze reeks is: Volumes. Ik ga van gat naar golf om duidelijk te maken hoe je van “waar moet wat weg” kunt komen naar het gericht maken van een vorm.
• Volgende in deze serie wordt: basisvormen. Daarin laat ik zien hoe je een aantal basisvormen uit de steen haalt. Deze vormen een soort blokkendoos die je kunt gebruiken bij het maken van je beelden. Het leert je ook dergelijke vormen vooraf te zien in de steen.
  

Techniek

De techniek van het beeldhouwen is meestal niet erg moeilijk. Wel is het zo dat sommige dingen tegen je intuïtie ingaan. En: je moet veel oefenen om de techniek onder de knie te krijgen. Sommige dingen kun je ook bij het zelf beeldhouwen niet zomaar leren. Daarvoor moet je het je door een echte beeldhouwer laten zien en met hem oefenen.

• Eerste techniek. We beginnen ook weer heel simpel: een ronde vorm maken, uithollen enz. We doen dat ook uit een zachte steensoort. Uit zachte steensoorten als Mergel en speksteen kun je hele mooie beelden maken. Daarvoor hoef je niet eerst te oefenen hoe je met hamer en beitel hardere steen als b.v. marmer bewerkt.
• Werkvolgorde bij het beeldhouwen. Vooral het bewerken van hardere steen is niet triviaal. Het werken met spitsijzer om de hele vorm te maken is een flinke hobbel voor de meesten.
• Oppervlaksteafwerking. Daarin natuurlijk schuren en polijsten van zachte en harde steen, maar ook oppervlaktebewerkingen met de beitel (boucharderen, frijnen enz.)
• Breuk en lijmen: Als je steen toch breekt is er meestal geen man over boord. Ik leg uit hoe je breuk kunt voorkomen en hoe je je steen goed kunt lijmen.
• Met machines beeldhouwen. Waarin de belangrijkste machines en gereedschappen aan de orde komen.

Vormen

Het planmatig uit de ruwe steen halen van je vorm noem ik “vormen”. Dit is het moeilijkste stuk. Je moet daarbij een andere manier van kijken leren. Dit zijn meerdere artikelen:

• Vormen: van klein naar groot. We beginnen met een heel kleine abstracte vorm en kijken wat er mis kan gaan als je grotere vormen maakt.
• Zonder plan een vrije vorm maken. Hierin maak ik wat goed. Dat is omdat ik in de inleiding nogal luchtig heb gezegd dat je zonder plan, als je gewoon “maar wat doet” altijd een leuk resultaat krijgt. Dat vergt wat meer uitleg. Ik laat zien hoe ikzelf uit een ruwe, onregelmatige steen een vrije vorm maak. Stap voor stap kun je zien wat ik aan de steen wijzig en wat mijn overwegingen daarbij zijn.
• “Naar voorbeeld werken“. Ik heb in de post “eerste techniek” laten zien hoe je uit een blokvormig stuk steen een druppelvorm kunt halen. Nu doe ik hetzelfde uit ruw (vormeloos) stuk speksteen. Dat is veel lastiger omdat je heel goed moet kijken welke deuken in de ruwe steen bepalen hoe groot je druppel kan worden.
• Schuiven met vormen. Dan laat ik eerst zien wat er vaak fout gaat bij het naar voorbeeld werken: Niet alles landt op de goede plek. Dat kun je voorkomen door te zorgen dat je kunt schuiven.
• Om te kunnen schuiven moet je op een specifieke manier werken. Hoe dat gaat laat ik in de “Knut”-oefening zien.
• Naast de “volumes” methode uit de knut oefening zijn er ook alternatieve vormgevingsmethoden: de “blok” methode en het werken met het punteerapparaat.

Praktisch.

Een aantal praktische zaken, zoals wat zijn de eigenschappen van verschillende beeldhouw steensoorten, welke gereedschappen voor welke steen enz.:

• Zachte steensoorten voor de beeldhouwer. Er is een grote verscheidenheid aan kleuren en structuren beschikbaar in steensoorten als speksteen en zachte serpentijnen en albast. Ik vertel ook bij elke soort iets over bewerkbaarheid en mogelijke opstelling.
• Hardere steensoorten voor de beeldhouwer als marmer, travertijn, springstone, hardere kalkstenen. Met uitleg welk gereedschap je nodig hebt voor welke steen.
• Moeilijkheidsgraad van beeldhouwsteen: Over de Mohs hardheidsschaal, en splinterige, gelaagde en taaie stenen.
• Gewicht van beeldhouwsteen. Daar verkijken velen zich op: een steentje van 10 cm groot weegt misschien 1 Kg, eentje van 50 cm gauw 300 Kg.
  

• Gereedschap voor zachte steen. Waar ik uitleg dat je voor zachte steen weinig duur gereedschap nodig hebt.
• Dan Gereedschap voor harde(re) steen: zoals smeedstalen gereedschap, widia gereedschap, diamant. En: wat je waarvoor gebruikt, want b.v. widia is niet beter dan smeedstaal, maar anders.

Diversen

• Kunstzinnige aspecten bij het zelf beeldhouwen. Ook als je geen “hoge kunst” wilt maken zijn er een aantal dingen die je beeld levendiger, spannender enz. kunnen maken.