Dit artikel is onderdeel van de E-cursus beeldhouwen,, Hoofdstuk: basisoefeningen met klopper en beitel

Een diepe kom maken

In deze les laat ik zien hoe je een diepe kom maakt met de beitel in zachte steen . En hoe je sneller werkt als je eerst met de boor wat voorwerk doet.
Met de beitel gaat het maken van een kom een stuk makkelijker dan met de rasp (zie de les: de diepte in met de rasp)

Een kom met de beitel (zachte steen).

Hoe je een diepe kom maakt met de beitel in zachte steen is afhankelijk van de soort: Homogene zachte steen (niet splinterend) werkt het eenvoudigst.

Homogene zachte steen

Gereedschap: afgeronde houtbeitel en houten hamer of klopper.
Steen: homogene, niet splinterende zachte steen (speksteen, witte albast of zachte serpentijn).

Ik begin van de kanten van de toekomstige kom een ondiepe deuk in de steen te maken.
Begin met de juiste hoek van de beitel te zoeken, zodat die net “bijt”.
Haal maximaal 1 cm diep steen weg, naar de randen steeds minder. Werk steeds van buiten naar binnen, zodat er aan de randen niets uitbreekt.

Zo hebben we direct de gewenste komvorm, hij moet alleen dieper. Maak hem dieper door steeds een laagje meer af te schillen.
Na verloop van tijd kun je ook dwars werken om de kant regelmatig te maken. Merk op dat als je te dicht langs de rand steen weg beitelt er steen over de rand heen weg kan breken. Als je een vrij dunne steen hebt oppassen dat je in het midden je beitel heel vlak houdt, anders kun de de bodem wel eens uit je kom slaan.
Als je met een zachte steen werkt kun je de kom als laatste met een rasp glad maken (en later schuren en polijsten).

Splinterige of gelaagde zachte steen

Gereedschap: Bij splinterige of gelaagde zachte steen gebruiken we het zelfde gereedschap.

Het verschil is dat je nu rekening moet houden met de structuur van de steen. Zie ook de les “gebruik van klopper en beitel”.
Zoveel mogelijk werk je weer vanaf de rand naar binnen toe. Behalve op de plaatsen waar je tegen de structuur van de steen in zou moeten werken. Daar kun je voorzichtig dwars werken, of als dat ook niet gaat heel voorzichtig van binnen naar de rand toe. Het helpt dan om vooraf een kleine snee met de beitel of een mesje langs de rand te maken, zodat de rand niet uitbreekt.

Kom met boor en beitel

Als je een diepe kom wilt maken helpt het om te beginnen met een aantal gaatjes te boren ((in een zachte steen met accuboor en metaalboortje). Tussen deze gaatjes kun je dan makkelijk materiaal wegbreken. Zo heb je al snel veel steen in de diepte verwijderd. Aansluitend kun je met de beitel, of bij zachtere steen met de rasp de kom glad maken.